امام علی (ع) می‏‌فرماید: خداوند کعبه را در یکی از ناهموارترین نقطه‏‌های زمین قرار داد و اگر می‏‌خواست می‏‌توانست در یکی از نقاط پر باغ و درخت قرار دهد؛ اما آن وقت، دیگر امتحان و آزمایش و تحمل مشقت در کار نبود.

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، استاد شهید مرتضی مطهری (ره) در گفتاری به تبیین فلسفه تکالیف دشوار از جمله حج پرداخته است. بر این اساس، حج را تمرینی در دین مقدس اسلام عنوان کرده است برای اینکه درهای فضل و رحمت و عنایت پروردگار به روی انسان گشوده شود.

خبرگزاری تسنیم به مناسبت نزدیکی ایام پر فیض حج تمتع، به بازخوانی بخشی از آثار شهید مطهری درباره حج پرداخته است. لازم به توضیح است که این مطالب در جلد 23 از مجموعه بیست گفتار از مجموعه آثار استاد شهید مطهری منتشر شده است.

حج؛ ورزش روحی برای انسان

عبادت‌ها و تمرین‌های مکرر که در دین مقدس اسلام دستور رسیده، نوعی ورزش روحی است؛ نوعی ابتلاء و تحمل شداید است. بعضی از آن عبادت‌ها واقعاً سخت است.

جهاد یکی از آن عبادت‌هاست؛ بدیهی است با نازپروردگی و آسایش سازگار نیست. از پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده که: «مَنْ لَمْ یغْزُ وَ لَمْ یحَدِّثْ نَفْسَهُ بِغَزْوٍ ماتَ عَلی‏ شُعْبَةٍ مِنَ النِّفاقِ» یعنی کسی که برای دین سربازی نکرده باشد یا در قلب خود آرزوی این کار را نداشته باشد، با نوعی از نفاق خواهد مرد.

برخی از پرده‏‌ها و کدورت‌هاست که فقط جهاد و تصادم‌ها و اصطکاک‌ها، آنها را از بین می‌‏برد. بعضی از اخلاق عالی جز در میدان نبرد پدید نمی‏‌آید. شجاعت و دلاوری با خواندن کتاب و خلوت نشینی و گوشه‌گیری پیدا نمی‌‏شود.

حج که یکی دیگر از عبادات است و بر هر مستطیعی لازم است که لااقل در عمر یک بار این وظیفه اجتماعی و عبادی را انجام دهد، خالی از مشقت و دشواری نیست.

امام علی علیه السلام درباره کعبه می‏‌فرماید: خداوند خانه‏‌ای که باید مردم گرد آن طواف کنند در یکی از ناهموارترین  نقطه‏‌های زمین قرار داد و اگر می‏‌خواست می‏‌توانست در یکی از نقاط پر باغ و درخت و پر میوه و گردشگاه‌های درجه اول جهان قرار دهد، اما آن وقت دیگر امتحان و آزمایش و تحمل مشقت در کار نبود. مردم برای تنزّه هم می‏‌آمدند و منظور مقدسی که هست حاصل نمی‏‌شد.

می‏‌فرماید: «وَ لکنَّ اللَّهَ یخْتَبِرُ عِبادَهُ بِانْواعِ الشَّدائِدِ وَ یتَعَبَّدُهُمْ بِانْواعِ الْمَجاهِدِ وَ یبْتَلیهِمْ بِضُروبِ الْمَکارِهِ، اخْراجاً لِلتَّکبُّرِ مِنْ قُلوبِهِمْ وَ اسْکاناً لِلتَّذَلُّلِ فی نُفوسِهِمْ وَ لِیجْعَلَ ذلِک ابْواباً فُتُحاً الی‏ فَضْلِهِ وَ اسْباباً ذُلُلًا لِعَفْوِهِ‏» خداوند همواره بندگان خود را به انواع شداید مواجه می‏‌کند و اقسام کوشش‌ها و مجاهدت‌ها جلو پای آنها می‏‌گذارد، تکالیفی گوناگون برخلاف طبع آسایش طلب آنها بر آنها مقرر می‌‏دارد تا غرور و تکبر از دلشان بیرون رود و نفوسشان عادت کند به عبودیت خدا؛ و این وسیله‌‏ای است برای اینکه درهای فضل و رحمت و عنایت پروردگار به روی آنها گشوده شود.