اصلا چه روزی بهتر از همین روزها برای اینکه بدانیم در سیره اهل بیت برای خالی ماندن و خالی شدن دل هایمان از کینه چه توصیه هایی آمده، تا بدانیم و عمل کنیم به مدد امیر غدیر. روزهایی که می شود شادمانی و حال خوش از لحظه لحظه اش ببارد.از همین سالروز تولد امام هادی(ع) تا عید بزرگ غدیر.

گروه زندگی:می گویند قلب نویسنده باید برای ایده ای که در سرش دارد تاپ تاپ کند،درست است. حالا تصور کنید.این ایده یک دعوت باشد، دعوتی برای یک اقدام، اقدامی برای کدورت زدایی دلهایمان. آن هم در روزهایی که می شود شادمانی و حال خوش از لحظه لحظه اش ببارد،از همین سالروز تولد امام هادی علیه السلام تا عید بزرگ غدیر.

در این گزارش با حجت‌الاسلام «علیرضا بیاتانی» همکلام شده ایم تا با تزریق کلمات و جملاتی از امام هادی علیه السلام حول همین موضوع ،حالمان جا بیاید و خوشی این روزهایمان پربرکت تر شود.اصلا چه روزی بهتر از همین روزها برای اینکه بدانیم در سیره اهل بیت برای خالی ماندن و خالی شدن دلهایمان از کینه چه توصیه هایی آمده،تا بدانیم و عمل کنیم به مدد امر غدیر.

حجت الاسلام «علیرضا بیاتانی»؛ کارشناسی علوم کامپیوتر و سطح دو حوزوی،رابط نماینده ولی فقیه در شهرستان کاشان

*سرزنش کردن بهتر از کینه به دل گرفتن

اگر شما هم اهل ای کاش ها و ای وای ها هستید و معمولا بعد از دلخور شدنتان از دست کسی،با گفتن ای کاش فلان کرده بودم و ای کاش فلان گفته بودم های پیش خودتان، مُدام روحتان تیر می کشد، این بخش از صحبت های حجت الاسلام علیرضا بیاتانی را دقیق تر بخوانید.ایشان در شروع گفتگو می گوید:«ممکن است برایتان پیش آمده باشد که رفتار یا گفتاری از کسی به مذاقتان خوش نیامده و به خاطر رودربایستی چیزی به او نگفته باشید ولی ناراحتی حاصل از آن رفتار یا گفتار در دلتان مانده باشد و چه بسا به خاطر سکوت شما آن رفتار تکرار شده باشد و به مرور زمان تبدیل به کینه شده باشد.

گرچه شکیبایی در برابر رفتار ناشایست دیگران امری مطلوب است ولی به این شرط که زمینه ساز کینه نشود.به همین خاطر امام هادی علیه السلام در روایتی می فرمایند:أَلعِتابُ خیرٌ مِنَ الحِقد. یعنی سرزنش کردن بهتر از کینه به دل گرفتن است.بنابراین اگر سکوت و شکیبایی زمینه ساز کینه  آن شخص در دل می شود باید سکوت را شکست و به او تذکر داد.البته نکته مهم در اینجا این است که تذکر محترمانه و مخفیانه باشد. زیرا امیرالمومنین علیه السلام در کتاب غررالحکم فرمودند:نُصحُک بینَ المَلَأِ تَقریعٌ یعنی نصیحت در جمع کوبیدن شخصیت طرف مقابل است و چه بسا خودش کینه آفرین شود و نقض غرض شود!»

امام هادی علیه السلام فرموده اند: سرزنش کردن بهتر از کینه به دل گرفتن است

*حتی بدترین نوع تذکر هم از کینه به دل گرفتن بهتر است

حتما توصیه به عتاب و سرزنش در این روایت که به نوعی می توان گفت بدترین حالت تذکر می باشد، مورد انتظارتان نبوده است. حجت الاسلام بیاتانی در این رابطه می گوید:«البته تعبیر عتاب در روایت، با محترمانه بودن نمی سازد ولی امام در مقام مقایسه بدترین نوع تذکر(که عتاب باشد) با کینه بوده اند و روایت به ما می فهماند حتی بدترین نوع تذکر هم از کینه به دل گرفتن بهتر است و معنایش تشویق ما به عتاب و سرزنش(که نوع غیرمحترمانه ی تذکر است) نیست.»

* تذکر محترمانه و مخفیانه،مانع تکرار و ایجاد کینه می شود

دوستی می گفت همیشه برایش سوال بود که چرا همسرش در دوران دانشجویی (که البته آن وقت نسبتی با همسرش نداشته) همیشه از او به صورت کاملا تابلو دوری می کرد، به گونه ای که مثلا اگر در اردو یا سفر زیارتی، اتفاقی اتوبوسش با او یکی می شد، سریع اتوبوسش را تغییر می داد. می گفت این سوال وقتی برایش جدی تر شد که همین فرد، خواستگار و شریک زندگی او شد و تا مدت ها بعد از زندگی مشترکشان هم همان رفتار آن روزها، در گوشه ای از دلش سنگینی می کرد. می گفت بالاخره دل را به دریا زده و دلیلش را پرسیده بود.توضیح همسرش آبی بود بر آتشی که همان رفتار در گوشه ای از دلش افروخته بود. همسرش گفته بود چون خیلی دوستش داشته، نگران بوده که قبل از خواستگاری و ...، رفتاری برخاسته از همان دوست داشتن زیادش،بروز کند که درست و پسندیده نباشد و یا جلب توجه کننده باشد.برای همین تا حد امکان از او دوری می کرده است.

خلاصه کم نیستند دلخوری هایی که اگر از نیت خیر خواهی طرف مقابل مطلع شویم بیخود دلمان را اسیر نفرت و کینه نمی کنیم. حجت الاسلام بیاتانی در همین راستا می گوید:«در خیلی از موارد ممکن است شخص مقابل نداند رفتارش موجب رنجیده شدن شما می شود و تذکر محترمانه و مخفیانه شما باعث عدم تکرار آن رفتار شده و مانع ایجاد کینه شود؛کینه ای که به قول امیرالمومنین علیه السلام در کتاب غررالحکم سَبَبُ الفِتَن یعنی باعث و بانی فتنه ها ست. یا حتی ممکن است به دنبال تذکر و توضیح او بفهمیم رفتار ناپسندش به مصلحت ما بوده و با نیت خیرخواهی انجام گرفته است.»

* نمونه ای از تذکر امام معصوم

اشاره حجت الاسلام بیاتانی به نمونه ای از تذکر امام معصوم قابل تامل است:«ابوهارون می گوید در مجلس امام صادق علیه السلام حاضر بودم.حضرت به حاضرین فرمودند: چرا شما ما را سبک می شمارید؟ مردی خراسانی ایستاد و گفت: پناه به خدا از این که ما شما، یا چیزی مربوط به شما را سبک بشماریم.

امام صادق علیه السلام فرمودند: بلی خود شما یکی از سبک شمارنده گان مایی. مرد خراسانی گفت: پناه به خدا که من شما را سبک بشمارم! امام فرمودند: وای بر تو !آیا وقتی که نزدیک جحفه بودی فلان شخص از تو خواهش نکرد که او را به مقدار یک میل راه سوار کنی؟ و گفت: به خدا قسم از پیاده روی، خسته و عاجز شده ام. تو حتّی سرت را بلند نکردی و اعتنایی به او ننمودی! و او را سبک شمردی و کسی که مؤمنی را سبک بشمارد، ما را سبک شمرده و حرمت خداوند را ضایع نموده است.»

پیامبر فرموده اند: حُسنُ البِشْرِ یَذهَبُ بالسَّخیمَةِ . خوش رویى، کینه را از بین مى برد.

*سه راهکار برای از بین بردن کینه 

این را نمی شود انکار کرد که بگوییم کینه ورزی همچون زغال داغی می ماند که با هدف پرت کردن به سمت فرد دیگری در دست خودمان نگه داشته ایم و این خودمان هستیم که می سوزیم. اما حالا اگر با تمام این اوصاف شرایطی پیش آمده و کینه و نفرتی به دل گرفتیم، آن وقت چه باید کرد؟این سوال را حجت الاسلام بیاتانی در قالب سه روایت پاسخ می دهند:" حضرت رسول فرموده اند:تَهادَوا فَإنّها تذهبُ بِالضغائِن. یعنی هدیه دادن کینه ها را از بین می برد.در جای دیگری پیامبر فرموده اند: حُسنُ البِشْرِ یَذهَبُ بالسَّخیمَةِ .یعنی خوش رویى، کینه را از بین مى برد. بنابراین از هدیه دادن و نشان دادن روی خوش به افرادی که از آن ها کینه ای به دل دارید،خصوصا در همین روزهای مبارک و پر خیر، غافل نشوید. راه دیگری هم که در قرآن به آن اشاره شده است دعای مؤمنان برای برطرف شدن کینه مؤمنین از دلشان است. وَالَّذِینَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا ... وَلَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا ... (آیه 10 سوره ی حشر ). این دعا برای قنوت نماز توصیه می شود.» 

یادمان باشد گفته اند خداوند مهمان قلب های وسیع است، هرچه قلب های ما از کینه پرباشد سهم ما از خدا کمتر است.سهم قلب هایتان از خدا افزون و خوشی این روزهایتان پربرکت!